Duela 2.700 urte Ampurieseko grekoekin ῆλlos esaten ikasi genuen, Zesar-en aurka borrokatzen asko garbitu zituzten, batzuk espetxeratu eta
/ XI urte tu / espetxe gori bisi ta / esta espetxe polita / baina bizi na /
Neure ama Roman il ta cistiana
Neure ata gau il ta
idatzirik utzi zuten ostraketan duela 1.700 urte. Arditurriko meategietan ere mila esklabu euskaldunak 500 urtetan zilarra ateratzen granito gogorretik Erromako “zibilizazioa” eusteko, Thalacker ingeniari alemaniarrak kontatu zuen bezala duela 200 urte. Orain ostraka berri bat argitaratu dute: euskal presoak askatu. Borroka luzea Pirinioko azken larru gorriena. Erromatar esklabista eta “zibilizatuak”, godoak, musulmanak, Vatikanoko enperadore genozidak, eskumikuak eta konkistak, erresumak, estatuak, gudak, españoladak eta gabatxadak… belaunaldiz, belaunaldi inkisizioa, tortura, lapurketa… eta borroka, beti euskal presoak konkistatzaileen sakabanaketa eremuetan urrunduta. Ez dakit nola baina, oraindik bizirik gaude, agian mirariz edo txiripaz, helduko da garai gorria. Olentzerorekin batera, hator, hator, neska mutil etxera… Gabon gauean afaltzeko orduan aulki asko hutsik dagoelako Euskal Herriko sukaldetan.
Iruña Veleian duela 1.700 urte bazeuden ere sufritzen zuten euskaldunak, gaur egun bezala:
15910 ΝΙΙVrΙΙ / AMA, RO / MAN / ILTA, CIS / TIANA
15912 NIIVRII ATA / GAV ILTA / NIIVRII AM
