Una película sobre la falsa tesis de la “euskaldunización tardía”. Aitzol Altuna. Nabarralde
Josu Venero y Alberto Santana, con la colaboración de ETB, firman una película presentada en el Festival de San Sebastián con el título: “Una historia de Vasconia: euskaldunización tardía”, basada en una tesis jamás probada, que en realidad tenía en su origen una clara intencionalidad política y que tiene la misma consistencia como la que tuvieron el vasco-iberismo, el vasco-cantabrismo, el tubalismo e infinidad de teorías más que se han ido diluyendo en el tiempo por su inconsistencia, pero que rebrotan de vez en cuando.
La sinopsis de la película tiene claroscuros que podemos ir desgranando. La primera parte es actual y correcta: “Desde hace 25 años en Santimamiñe, en Finaga, en Buzaga y, sobre todo, en Aldaieta, se descubren nuevos cementerios de familias de guerreros armados con terribles hachas de combate y espadones de doble filo que han dado la vuelta a todo lo que creíamos saber sobre los años oscuros desde la caída del Imperio Romano y los tiempos de los visigodos. Los expertos creen que es probable que en estos años se creara una Vasconia de influencia germánica, no goda (…)”. (Jarraitzen du)
España Vasconiako historia bat: euskalduntze berantiarra
“Euskadin” duela bi mila urte ez zegoen euskararik, beraiek esaten dutelako “zientifikoki” demostratu omen dutela, eta kitto, eta propaganda egiten dute diru publikoarekin jakina.
Santimamiñe, Ekain, Altxerri, Altamira, Lascaux, Izturitze, Otsozelaia… labarretako artea margotu zutenek azken 30.000 urtetan zer hizkuntza mintzatzen zuten inork ez omen daki… baina “zientifikoki” demostratu omen dute ez dela euskara, beraiek esaten dutelako.
Euskal Herriko toponimia eta hidronimia nagusia Larrun, Aizkorri, Anboto, Aia, Txindoki, Larrunarri, Gorbeia, Anderejo, Artzena, Nerbioi, Deba, Ibero, Urumea, Oria, Ibaizabal, Bidasoa, Leizaran… inork ez omen daki itzultzen, baina “zientifikoki” demostratu omen dute ez dela euskara, baizik eta zelta, indoeuropeoa edo auskalo, ez du axola, berdin da, alegia, ez dela euskara azpimarratu nahi duten bakarra.
Gainontzeko toponimia euskaldun guztia, inork ez daki nondik datorren, baina “zientifikoki” demostratu omen dute “berria” dela, duela 1.500 urtekoa, beraiek esaten dutelako eta kitto.
Iruña Veleiako euskara zaharra 1.700 urtekoa, azaldu zen duela zortzi urte, duela ia 6 urte 2008-11-19an batzuk (Gorrotxategi, Agustin Azkarate) faltsutzat salatu zuten, 20 txosten zientifiko daude epaitegian benetakoak direla defendatzen, analisiak eta kata kontrolatuak eskatzen baina, beraientzat “Iruña Veleiako grafitoak faltsuak omen dira” eta kitto, bestela beraien teoria pikutara doalako noski.
Gorrotxategi Iruña Veleiako euskara zaharraren salatariak, dio frogatuta dagoela duela bi mila urte euskara bazegoela Akitanian, “Euskadin” berriz, froga gutxiago daudela, baina esan daitekeela bazegoela ere, alegia, euskara bazegoela Euskal Herrian duela bi mila urte. Baina filman ez da garbi gelditzen teoriariaren aurka doalako zuzenean.
Agustin Azkarate arkeologoak Iruña Veleiako euskara zaharra faltsutzat salatu zuen 2008an, hogei urte lehenago, 1987an Aldaietan aurkitu zituen ehun bat pertsona ehortzita, batzuk armatuak, Baskoiak omen dira, inork ez daki zer mintzatzen zuten, baina hauek ekarri omen zuten euskara “Euskadira” Akitaniatik, beraiek esaten dutelako eta kitto.
Juan José Larreak, Bibat Gasteizko arkeologia museoan erakusketa bat azaltzen du, armak, tresnak, inork ez daki interpretatzen eta filman ez dago batere garbi Larreak zer adierazi nahi duen, zerbait esan nahiko du eta erakusketa ikusi beharko da edo berari galdetu.
Baskoiak Akitaniatik etorri omen ziren armatuak duela 1500 urte eta euskara ekarri omen zuten “Euskadira”, aurretik inork ez omen daki zer zegoen baina euskararik ez, zelta, indoeuropeoa, edo auskalo ez du axola, berdin da, alegia, ez dela euskara eta kitto. Hauek ez dute ezer demostratu behar, propaganda egiten dute diru publikoarekin jakina eta kitto.
Errukirik ez dago gutxienez azken 1.500 (agian 30.000) urtetan euskara zaharra ezagutzen duen euskaldunon lurraldean.
Iruña Veleia eta Letren Fakultatea. Koldo Urrutia. Berria
Uztailean lau urte bete dira EHUko Letren Fakultateak Iruña-Veleiako indusketa eremu bat hondeamakina batez errotik suntsitu zuenetik, Yolanda Barcinak Iruñeko Gazteluko plazan egin zuen bezalaxe.
Vaskoniako historia bat: euskalduntze berantiarra
Duela 25 urtetik, Santimamiñen, Finagan, Buzagan, eta batez ere, Aldaietan, borrokarako aizkora izugarriz eta bi ahoko ezpatatzarrez armatutako gerlari-familien hainbat hilobi aurkitu dituzte adituek, eta Erromatar Inperioa desegin zenetik bisigodoen garaira arteko urte ilunen inguruan ustez genekien guztia hankaz gora jarri dute. Adituen ustez, oso litekeena da urte haietan eragin germaniarreko Baskonia bat sortu izana, ez-godoa; hau da, baskoien euskara Euskal Herriaren mendebaldeko lurraldeetara –gaur egungo Euskal Autonomia Erkidegora– zabaldu zuen Baskonia bat.
Josu Venerok (Bilbo, 1962) 20 urtetik gora daramatza ikus-entzunezkoen munduan lan egiten. Telebistarako 25 telesail eta dokumental baino gehiago zuzendu eta errealizatu ditu; gehienak, artean espezializatuak. Gaur egun, Guggenheim Bilbao museoko dokumental guztien zuzendaritzaz arduratzen da. Alberto Santana (Bilbo, 1960) Historian lizentziatu zen. Ikerkuntzaren arloko hainbat argitalpen eta lan egiteaz gain (gehienak, Euskal Herriko historiari buruzkoak), dokumental eta telesail batzuetako gidoilari eta argumentu-sortzaile gisa lan egin du.
2010-7-20an Iruña Veleiako aztarnategian 8.000 M2 hondeamakinaz txikituak duela 4 lau urte.
Eliseo
Gil zigortu nahi dute. Juan Martin Elexpuru. Naiz
Ez dituzte hezurrezko eta adreiluzko piezak analizatu nahi izan, datatzen errazenak, benetakoak direla garbi geratuko zen beldurrez. Eta buztinezko piezei buruzko txostena aurreiritziz eta azpikeriaz josia dago; «ad hoc» egindakoa da, bezeroak eskatutako neurrira.
Jean Baptiste Orpustan Eusko Ikaskuntza saria Iruña Veleiako euskara zaharra defendatzen: Jean Baptiste Orpuestan (Wiki)
14.- Observaciones sobre los recientes hallazgos epigráficos paleovascos de Iruña-Veleia
Autor: Dr. Luis Silgo Gauche, Doctor en Arqueología y Epigrafista especialista en ibero-vasco
Tema: Informe sobre el paleoeuskera de los grafitos.
Se incluyen los comentarios aportados por el Dr. Jean-Baptiste Orpustan
El presente trabajo se ha beneficiado de los comentarios y opiniones de Don Jean- Baptiste Orpustan, cuya importancia para los actuales estudios vascológicos, con más de cien publicaciones (algunas de ellas en Artxiker), no necesita ser enaltecida. Professeur des Universités honoraire, Discipline: langue basque et littérature basque, Spécialité: lexicographie, linguistique historique, littérature, onomastique, traduction, Publications dans Artxiker: http://artxiker.ccsd.cnrs.fr/aut/ORPUSTAN, Membre d’honneur d’Euskaltzaindia et Membre de IKER. Las conclusiones de Orpustan sobre los grafitos en euskera de Veleia han sido publicados.
El trabajo señala, entre sus conclusiones, que el hallazgo de inscripciones in situ, con un proceso de excavación perfectamente documentado descarta de una manera total y definitiva que se trate, en todos los casos, de una falsificación y que las inscripciones de Iruña-Veleia constituyen un material muy rico de investigación para el filólogo, el historiador y el experto en arqueología cristiana.
Duela zortzi urte 2006-6-8an, publikoki argitaratu zituzten Iruña Veleiako ostraka ospetsuak… filtrazio bat tartean astebete beranduago 2006-6-15ean konfirmatu behar izan zuten ostraka euskaldunak bazirela ere, prentsaurrekoa eman zuten Henrike Knorr, Eliseo Gil eta Joakin Gorrotxategik, (audioa prentsaurrekoa Gorrotxategi 2006-6-15). Hasieratik polemika sortu zuten, batez ere ostraka euskaldunak, euskara Araban duela 1700 urte, euskalduntze berantiarra, karistio euskaldunak… egia esan españolen mito asko apurtzen zituzten ostraka euskaldunak. Hasieran aditu gehienek bermatzen zituzten ostrakak, Eliseo Gil, Idoia Filloy, Gorrotxategi, Henrike Knorr, Santos Yanguas, Pilar Cipres… Bi urtera Henrike Knorr zendu zen eta bi hilabetera Gorrotxategik faltsutzat salatu zituen 2008-6-24an Arabako Foru Aldundian. Zortzi urte igaro dira eta oraindik ez dute argitu nahi. 15 urteko lanaren ostean Iruña Veleiako euskara zaharra aurkitu zuten arkeologoak, Idoia Filloy eta Eliseo Gil azken sei urtetan faltsutzat salatuak eta zigortuak (2008-11-19tik) inolako frogarik gabe, justiziarik ez bada, errukia. Zenbat urtetan luzatuko dute frogarik eta epaiketarik gabeko zigorra?
