Etiketa honen artxiboa: arditurri

Mertxe Urteaga Baskoniako historia bat kanpoko itsasoa: Oiasson (Irun) erromatar garaiko 130 mila zeramika puska azaldu dira

Kanpoko itsasoa, Baskoniako historia bat. EITB. 42′.Oiasso 139 mila ostraka

Atzo (urriak 5 osteguna) estreinatu zuten EITB1 telebistan.
Oiasso Irun

Mertxe Urteaga:

“Oiasson erromatar garaiko 130 mila zeramika puska aurkitu dira….”

Zenbat idatzita?

Erromatar garaiko ostraka, grafito, idazkun, epigrafe Gipuzkoan:

VALBELTESO / NIS (Andrearriaga hilarria Oiartzun)
LARICIVS om n an XXXX H i (S, Pedro hilarria Zegama)
FIIL (Higer portua Hondarribia)
AE (Oiasso Irun)
ARA (Oiasso Irun)
LFP (Oiasso Irun)
M A LIIP (M. Aemilis Lepidi Oiasso Irun)
M M (Oiasso Irun)
RA (Oiasso Irun)
RII CNI (Oiasso Irun)
VE IN AVC
RNI (Oiasso Irun)
R (Oiasso Irun)
VALERI (Oiasso Irun)
Txanpona (tesera Oiasso Irun)

Iturria: Erromatar garaia. Mertxe Urteaga. Bertan 17, CIL, AM Benito…

Irun ARALes sigillées gauloises de Santa María del Juncal. M. T. Izquierdo. Marcas alfareras Juncal. JC Sáens Preciado.

VALERIUS
A ACILIVS MACEDO
P. CORNELIVS
MATERNUS BLANDUS
NOMUS VETIVS TRITENSIS
RUFIN (Oiasso Irun)
SABINI (Oiasso Irun)
MODEI (Oiasso Irun)
CAL / FEC (Oiasso Irun)
IVCUN (Oiasso Irun)
IVC (Oiasso Irun)
IV  (Oiasso Irun)
I/IIIV ( Ihidi Junkal Oiasso Irun)
MACARI (Ihidi Junkal Oiasso Irun)
…ICRE (Ihidi Oiasso Irun)
EX O G
VA I
U OLA
OF MAT BLA
OF MAT
IIXOFNOVTR
EX O G
IV (Juncal Ihidi Oiasso Irun)

PEC (Aloria Araba)
LVCARI (Forua Bizkaia)
Ostraka euskaldunak Iruña Veleia
Ostrakabase. Sos Iruña Veleia

Ostraka (zeramika puska) idatziak daude leku askotan, Aloria (Amurrio, Araba), Heredia (Araba), Arkaia (Araba), Gaztelu plaza (Iruñea), Forua (Bizkaia), Iruña Veleian eta Oiasso, Arditurri Gipuzkoan ere jakina, gertatzen dena da zaila dela aurkitzea sarean… Hau saikera txiki bat besterik ez da, ea norbait gehiago animatzen den, bilduma osatzen joateko.

Oiasson (Irun) 130 mila zeramika puska erromatar garaikoak… (Mertxe Urteaga).

 

Iruña Veleian bi grafito argitaratu dituzte azken 6 urtetan: Veleian ara eta FQ FRA UR ELA. Biek euskaldunak ematen dute.

Iruña Veleia VR

Azken 6 urtetan bi grafito argitaratu dituzte Iruña Veleian: Veleian ara (genitibo euskalduna?) eta FQ FRA UR ELA (duumviri), biek euskaldunak ematen dute.

FQ FRA / UR ELA
Ofizialki: F Q FRA / V “IR” FLA

Nuevo fragmento de inscripción procedente de Veleia (Iruña de Oca, Álava) con posible expresión de un magistrado local. Pilar Ciprés, Julio Nuñez y Joaquín Gorrotxategi. (Pdf sarean).
Iruña Veleia VR 3UR” gehiago daude Iruña Veleian eta inguruko aztarnategietan Arkaian, Heredian, Gaztelu plaza Iruñean eta Irunen.
11037 UR (Iruña Veleia)
11037 UR (Sos Iruña Veleia)
UR (Iruña Veleia , 18 Elorza 1975)
UR (Heredia Araba)
UR Arkaia
UR Gaztelu plaza Iruñea Pamplona
UR Heredia

11037 UR Iruña Veleia
UR=> U IR

UR = U IR hipotesi berri hau (duumviri) Google-tik atera dute, alegia, hemendik aurrera euskarazko UR guztiak, U IR irakurri beharko omen dira:

Azken 6 urtetan Iruña Veleian argitaratu dituzten bi “ostraka” tamainagatik oso handiak dira metrokoak (23*100 zm), zer egin dute ostraka txikiekin?

Iruña Veleian azken 6 urtetan bakarrik irakurri dituzte metroko ostrakak?

Zergatik ez dituzte ostraken irudiak argitaratzen? Veleia Nuñez

Gipuzkoan azken 500 urtetan erromatar garaiko idazkun edo epigrafe bakarra azaldu omen da

Andrearriaga Oiartzun 2XV. mendetik (gutxienez) Oiartzun-Irun mugarria izan zen Andrearriaga hilarria “VALBELTESO / NIS” idatzita du, erromatar garaikoa da eta ezaguna izan da azken 500 urtetan. 1804an Thalacker ingeniari alemaniarrak argitaratu zuen erromatar garaiko idazkun asko ikusi zituela Arditurrin eta inguruan.

1986an azaldu zen Gipuzkoako idazkun edo epigrafe “ofizial” bakarra Zegaman, S. Pedro hilarria idatzita duena:

“La[r]ici/us[]om/n[f(ilius)]/ an(norum) XXXX/.H(ic) i(acet).”
San Pedro hilarria ZegamaLARICIVS om n an XXXX. H i.”

I. mendekoa. (Erromatar garaia. Mertxe Urteaga. Bertan 17)

Gipuzkoan azken hamarkadetan indusketa asko egin dira erromatar garaikoak, batzuk aipatzeagatik Oiasso Irun aldean museo eta guzti, 15 hektareako Oiasso-Irun hiria, termak, Santiago kalea, Higer portua, Arditurri meategiak, Oiasso portua, Ama Xantalen, Ihidi Junkal Andre Maria, Santiago eta S. Juan kalean Irunen.

Material pila aurkitu dute, sarean irakur daiteke leku batzuetan, erromatar garaiko hamalau mila (14.000) zeramika puska eta dozenaka mila arkeologi objetuak aurkitu dituztela… Oiasso museoan ikus daitezke batzuk.

Saltzen digute Euskal Herria erabat erromanizatua izan zela duela bi mila urte… baina erromatarrek eta euskaldunek, ez al zuten ezer idatzi Euskal Herrian (Gipuzkoan) sei mendetan?

Baina Gipuzkoan azken 500 urtetan erromatar garaiko idazkun edo epigrafe “ofizial” bakarra azaldu da. Nola da posible?

Ostraka (zeramika puska) idatziak daude leku askotan, Aloria, Heredia, Arkaia, Gaztelu plaza, Forua, Iruña Veleian eta Gipuzkoan ere jakina, gertatzen dena da zaila dela aurkitzea sarean… Hau saikera txiki bat besterik ez da, ea norbait gehiago animatzen den, bilduma osatzen joateko.

Erromatar garaiko ostraka, grafito, idazkun, epigrafe Gipuzkoan:
Ostraka Irun RIICNIVALBELTESO / NIS (Andrearriaga hilarria Oiartzun)
LARICIVS om n an XXXX H i (S, Pedro hilarria Zegama)
FIIL (Higer portua Hondarribia)
AE (Oiasso Irun)
ARA (Oiasso Irun)
LFP (Oiasso Irun)
M A LIIP (M. Aemilis Lepidi Oiasso Irun)
M M (Oiasso Irun)
RA (Oiasso Irun)
RII CNI (Oiasso Irun)
VE IN AVC
RNI (Oiasso Irun)
R (Oiasso Irun)
VALERI (Oiasso Irun)
Txanpona (tesera Oiasso Irun)

Iturria: Erromatar garaia. Mertxe Urteaga. Bertan 17, CIL, AM Benito…

Irun ARALes sigillées gauloises de Santa María del Juncal. M. T. Izquierdo. Marcas alfareras Juncal. JC Sáens Preciado.

VALERIUS
A ACILIVS MACEDO
P. CORNELIVS
MATERNUS BLANDUS
NOMUS VETIVS TRITENSIS
RUFIN (Oiasso Irun)
SABINI (Oiasso Irun)
MODEI (Oiasso Irun)
CAL / FEC (Oiasso Irun)
IVCUN (Oiasso Irun)
IVC (Oiasso Irun)
IV  (Oiasso Irun)
I/IIIV ( Ihidi Junkal Oiasso Irun)
MACARI (Ihidi Junkal Oiasso Irun)
…ICRE (Ihidi Oiasso Irun)
EX O G
VA I
U OLA
OF MAT BLA
OF MAT
IIXOFNOVTR
EX O G
IV (Juncal Ihidi Oiasso Irun)

PEC (Aloria Araba)
LVCARI (Forua Bizkaia)
Ostraka euskaldunak Iruña Veleia
Ostrakabase. Sos Iruña Veleia

Zergatik ez dituzte ostraka, grafito, idazkun edo epigrafe gehiago argitaratzen?

Egia esan antza dute Iruña Veleiako ostraka ospetsuekin.

(Jarraituko du, irudien jatorria ere jarriko da Erromatar garaia Bertan 17, CIL, Xabi Otero, MT Izquierdo, Oiasso museoa, Arditurri, Mertxe Urteaga...)

 

Ostrakak Iruñea Gaztelu plaza Nafarroa, Irun, Arditurri Oiartzun Gipuzkoa, Forua Bizkaia, Araba Heredia, Arkaia, Aloria, Iruña Veleia…

,15920Ostrakak eta grafitoak duela 1700 urte aztarnategietan Iruñeko Gaztelu plazan Nafarroan, Gipuzkoan Arditurrin,  Forua Bizkaian, Araban Aloria, Heredia, Arkaian, Iruña Veleian…
Ostrakak Iruñean Gaztelu plazan (Mercedes Unzu, Plablo Ozcariz)
Irun ostrakak eta grafitoak. Terra sigilata Irun. Munibe.
Ostrakak Arditurri Oiartzun 600 esklabu egunero lanean 200 urtetan (Thalacker)
Ostrakak Heredia Araba
Grafitoak Arkaia. Araba. Pilar Ciprés
Forua Bizkaia
Ostrakak euskaldunak 1700 urte Iruña Veleia
Aloria, Arrastaria, Amurrio, Araba (Juan José Cepeda)

Ostrakak, grafitoak Gipuzkoan
Aloria Araba

Irun Gipuzkoa: R

Terra sigilata Irun. Munibe

R grafito 40 Irun

Ostrakak…

Ostraka margotuak eta idatziak Arditurri Oiartzun. Euskaldunak?

17194 Ganiz O VArditurrin meategi ospetsuak daude azken bi mila urtetan Oiartzunen. Juan Guillermo Thalacker ingeniari alemaniarra 1803an egun bakarra igaro zuen meategi barruan (goizeko 8etatik gaueko 11k arte) bertan galdu, argia ahitu, itzali eta txiripaz irteera aurkitu ilunpean eta salbatu zuen bizia (berak kontatzen du 257.  orrian). 15 egun beharko omen zituen erromatar garaian egindako lanak aztertzeko (20 Km, gaur egun 5 Km ezagutzen omen dira). Hiru lan idatzi zituen Arditurri deskribatzen, 1804an argitaratu ziren , sarean daude gaur egun (begira lotura bukaeran) eta oso interesgarriak dira.

Thalacker-en arabera, erromatarren garaian Arditurrin ikusitako lanak egiteko (parte bat besterik ez zuen ikusi egun bakarrean) beharko zituzten 600 bat esklabu egunero lanean, 200 urtetan:

“… juzgo también por un cálculo aproximativo que 600 hombres trabajando diariamente por espacio de 200 años apenas habrán podido hacer todas estas excavaciones.” (2. pág 261)

Thalacker-ek ostraka (zeramika puska grabatua) asko margotuak eta idatziak aurkitu zituen Arditurrin, loreak, txoriak, zutabeak, hizkiak, Iruña Veleian bezala alegia:

“En algunos pozos encontré en gran abundancia molinetes de mano, hechos del granito. Hallé también muchos fragmentos de escudillas, platos, salvillas, &c. de barro encarnado, con mil dibuxos de flores, pájaros, columnas, y letras no legibles por lo gastadas. Este barro tomaba al cocerse una especie de barniz hermoso de color de cinabrio claro, tan lindo como si fuera una bella porcelana roxa. He visto algunos tiestos como estos en diversos gabinetes particulares, y creo que sean unos y otros de la antigua loza de Sagunto (hoy Murviedro), y cuyo ramo precioso de industria ha desaparecido, como otros muchos. (pág. 212)

Ostrakak etxe partikularretan ere ikusi zituen, agian euskaldunak. Arditurrin milaka esklabu euskaldunak ibili ziren mendetan zilarra ateratzen erromatarrentzat  eta lekurik onena ote da, konkistatzaileen apologia egin beharrean, milaka esklabu euskaldunak gogoratzen duen eskultura bat paratzeko, (agian ostraka euskaldun baten ondoan).

Juan Guillermo Thalacker. Variedades de Ciencias, Literatura y Artes: Obra Periódica, Números 19-24 (1804) Número XXII.

De las antiguas minas de Oyarzun. (Pág. 203-215)
Concluye la descripción de las antiguas minas de Oyarzun.  ( Núm XXIII. Páginas 256-273):
Obsevaciones geognósticas de diferentes parages de la Guipúzcoa. (Núm XXIV. Páginas 319-333)

(pág. 212)
En algunos pozos encontré en gran abundancia molinetes de mano, hechos del granito. Hallé también muchos fragmentos de escudillas, platos, salvillas, &c. de barro encarnado, con mil dibuxos de flores, pájaros, columnas, y letras no legibles por lo gastadas. Este barro tomaba al cocerse una especie de barniz hermoso de color de cinabrio claro, tan lindo como si fuera una bella porcelana roxa. He visto algunos tiestos como estos en diversos gabinetes particulares, y creo que sean unos y otros de la antigua loza de Sagunto (hoy Murviedro), y cuyo ramo precioso de industria ha desaparecido, como otros muchos.

“… juzgo también por un cálculo aproximativo que 600 hombres trabajando diariamente por espacio de 200 años apenas habrán podido hacer todas estas excavaciones.” (2. pág 261)

Informazio gehiago:

Las “noticias y descripción de las grandes explotaciones de unas minas antiguas situadas en la provincia de Guipúzcoa” de Juan Guillermo Thalacker. Mertxe Urteaga

Iruña Veleia: Aranzadi elkarteak ez du iritzirik eman nahi izan pieza horien benetakotasunaz. Berria

Aranzadi elkarteak ez du iritzirik eman nahi izan pieza horien benetakotasunaz, eta Agirre Mauleonek ere ez du bererik eman. Baina ez da faltsutasunarena arazo bakarra. «Sinesgarritasuna galdu da alor guztietan, eta hori oso serioa da. Negargarria izan da». Antzeko hitzak izan ditu Urteagak ere. «Pena da», dio. «Ez dugu gaitasunik bereizteko ontzat hartu behar dugun edo ez. Baliabide horien hutsunea dago». Esperientzia zientifikoa metatuz joan ahala joango da hori aldatzen.

Aranzadi Zientzia elkartea

Iturissa