Etiketa honen artxiboa: euskara

Iruña-Veleia gose greba 72 egun. Uriola Deustualdea

Gose greba 71 egunIruña-Veleia gose greba 72 egun. Uriola Deustualdea.

Informazio eguneratua: https://twitter.com/GoseGreba

Patxi Alaña: “Altxor izugarria daukagu hemen, eta ez dute ganoraz aztertu nahi”

prestaldizkaria 2020-10-02 09:00   Euskara  Deustualdea

Uztailaren 23an Iruña-Veleia Argitu plataformako bost kidek gose greba abiatu zuten, legebiltzar berriari aztarnategiko piezak zientifikoki aztertu ditzan exijitzeko. Egun, Jose Mari Lejardi Kareaga ‘Gabixola’ markina-xemeindarra da greba mugagabean jarraitzen duen bakarra (72 egun dagoeneko), baina deustuar bik, Patxi Alañak eta Unai Alañak, tarteka baraualdiak egiten dituzte berarekin. Artikulu hau idazteko Patxi Alañarekin izan gara solasean. Berak azaldu dizkigu gose grebaren aldarri nagusiak.

Eztabaida bizia piztu ohi duen gaia da Iruña-Veleiako aztarnategia. Aurkikuntza ezagutarazi eta hamalau urtera, bederatzi urteko instrukzio fase baten ostean eta hamabi saioko epaiketa luzearen ondoren, ekainaren 11an jakinarazi zuten epaia: grafitoak faltsuak direla ondorioztatu zuten.

Iruña-Veleia Argitu plataformako kide den Patxi Alañaren ustez, euskararentzako eta Euskal Herriarentzako oso gai garrantzitsua da Iruña-Veleia, “zientziaren bitartez oso erraz argitu daitekeena”. Horren aldekoek ez dute eskatzen ostrakak egiazkoak direla esaterik, baizik eta “ondo datatuko dituen laborategi batera eramatea”.

Izan ere, hori da gehien amorratzen dituena, piezak datatu gabe faltsutzat jo izana, “sasi analitika negargarri batekin”. “Altxor izugarria daukagu hemen, eta ez dute ganoraz aztertu nahi”, azaldu digu deustuarrak amorratuta. Bere ustetan, badaude moduak ostrakak erraz datatzeko, laborategi on batean 2.000-3.000 euro besterik balioko ez lukeena.

Zergatik ez dituzte piezak datatu nahi?

Alañak argi du erantzuna: “Elizaren, Unibertsitatearen eta politikarien inbidia eta blokeoagatik”. Orain dela 14 urte Iruña-Veleiako aztarnategia aurkitu zutenean, Arabako Batzar Nagusiko Aralar alderdiko batzarkide zen Iñaki Aldekoa orduko Euskaltzaindiako Iker saileko buru Henrique Knörrengana joan zen iritzi bila. Knörrek esan zion ostrakak egiazkoak zirela, agian datazioa gaizki zegoela eta berantiarragoak zirela, baina ez zirela faltsuak. Segituan Aldekoak Arabako Foru Aldundiko Kultura, Euskara eta Kirol diputatu Lorena Lopez de Lacallerengana jo zuen eta Eusko Alkartasunako diputatuak erantzun zion elizak ezin zuela aurkikuntza egiazkotzat onartu. “Agertu denagatik eta ager daitekeenagatik, Vatikanoak erabaki du hau gelditzea”, iradoki du Alañak.

Agertu diren pieza horien artean, bi nabarmendu ditu Iruña-Veleia Argituko kideak. Bata, Gure aita, III. mendekotzat jotzen dutena, gaztelania sortu aurrekoa. Bestea, Azken afaria, zeinetan Jesus ageri den 12 apostoluez lagunduta eta eskutik emakume bat izan daitekeena oratuta. Bien artean ‘M’ bat marrazten dute, horrek iradoki die Maria Magdalena izan daitekeela. “Kasualitatea izan daiteke”, diosku Alañak, “baina ikusita Vatikanoa kontra jarri dela, ez du ematen”. Grafitoak egiazkoak joko balira, Euskararen, kristautasunaren hedapenaren eta antzinatearen inguruko hainbat teoria goitik behera irauliko lirateke.

“Benetan pentsatuko balute piezak gezurrezkoak direla, zuzenean laborategi onenetara eramango lituzkete gaia gainetik kentzeko, baina ez dituzte laborategi onenetara eraman, baizik eta euskalduntze berantiarraren teoria babesten duen Espainiako Kultura Ministerioaren laborategi batera, hau egiteko baliabide eta esperientziarik ez duena, eta munduan inoiz probatu ez den metodo bat erabili dute.” Ostrakak ondo datatu gabe faltsutzat jo izanaz kexu da Alaña. Faltsuak direla ondorioztatzeko, pieza batzuen izkina batean metal moderno baten arrastoetan oinarritu dira. Bere ustez, hori ez da arrazoia faltsuak direla esateko, normala delako garbiketa prozesuan metal horiek agertzea. “Letren barruan inkrustatuta dagoen kaltzio karbonatoa edo kedarra da aztertu behar dena”, gaineratu du.

“Gezurretan ari dira”

Baina okerrena ez da hori, Alañaren ustetan, baizik eta “euskara bultzatu behar dutenak (euskal filologoak, EiTB…) gezurrak esaten egotea”. Aurkikuntzak euskalduntze-berantiarraren teoria suntsitzen duela uste du, eta horregatik deitoratu du euskalgintzan inor mugitu ez izana. “Espainiako justiziak ez du inolako sinesgarritasunik, bere interes kulturalak defenditzen dago”, gehitu du.

Iruña-Veleia Argitu plataformako kideek behin baino gehiagotan salatu dute euskal komunikabideek gaiari ez diotela inolako oihartzunik eman. Hala ere, herritarren babesa sentitu dute gose greban egon diren une guztietan. Irailaren 19an giza katea egin zuten Gasteizko Bibat museotik Eusko Legebiltzarreraino. Hamarnaka lagun elkartu ziren “Iruña-Veleia zientziaren bidez argitzea” eskatzeko.

Atzo, urriak 1, Bilboko ETBren egoitzaren aurrean elkartu ziren etxe honen “tele-bullyng-a” salatzeko. Izan ere, salatu dute Jose Mari Lejardik gose greban daramatzan egun guzti hauetan ez dutela horren berririk eman. Horrela azaldu dute sare sozialetan: “Komunikabide gehienek zergatik ez dute esaten Iruña-Veleiako grafitoak laborategietan datatu daitezkeela? Zergatik ez dute esaten UPVren hondeamakinek Iruña-Veleiako zati bat suntsitu zutela? Zergatik ez dute esaten gai hau argitzeko gose greba bat dagoela?”.

Iruña-Veleia: Gabixola bi hilabete gose greban. Alea.

Iruña Veleia giza katea 2020_9_19Iruña-Veleia: Gabixola bi hilabete gose greban. Alea.

Informazio eguneratua: https://twitter.com/GoseGreba

Iruña-Veleiako Gose Greba Taldeak deitutako giza katearen amaiera. / @GoseGreba

Joxemari Lejardi Gabixolak bi hilabete daramatza gose greban, Iruña-Veleia auzia “bide zientifikotik” bideratzea eskatzeko. Pasa den larunbatean, giza kate bat egin zen Gasteizen, Bibat Museotik Eusko Legebiltzarreraino.

Irailaren 19ko giza katea Iruña-Veleiako grafitoak hartzen dituen Bibat Museotik abiatu zen, eta Eusko Legebiltzarra inguratu ondoren, Andre Maria Zuriaren plazan amaitu zen. Bertan, bi hilabete gose greban bete dituen Joxemari Lejardi Gabixolak eta Nikolas Xamardok hartu zuten hitza.

Bere hitzartzean, Gabixolak pasarte bat gogora ekarri zuen: “Henrike Knörr hiltzorian zegoela, Juan Santos Yanguas eta Joaquin Gorrotxategi behin baino gehiagotan joan zitzaizkiola, iritziz alda zezan presionatzeko eta faltsukeriaren alde lerratzeko, baina ez zuela amorerik eman. Eta zergatik egin zuten hori, grafitoak oso-oso garrantzitsuak direlako agian?”…

Gabixolaren osasun egoera

Gose Greba taldeko kideek adierazi dute “gero eta kezka gehiago” dagoela Gabixolaren osasun egoeragatik, bi hilabeteko langa pasatu duelako gose greban. “Gero eta ahulago dago, eta zientziaren alde bukaera arte egiteko asmoa dauka. Bere osasuna okerrera doa eta bere gorputzerako kalte konponezinak jasateko fasean sartu da dagoeneko”, ohartarazi dute.

Informazio eguneratua: https://twitter.com/GoseGreba

Iruña-Veleia bisita gidatua igandean irailak 20

Iruña Veleia bisitak 2020Iruña-Veleia bisita gidatua igandean irailak 20. Euskararen jatorria.

Bisitara etortzeko formulario hau betetzen da: Izena emateko fitxa

Zalantzetarako bidali mezua irunaveleiaargitu@gmail.com posta elektronikora eta zalantza edota telefonoa jarri.

Uztailean egin zen aurreko bisitan 39 lagunek hartu zuten parte.

Bisita birtuala Geostrakan egin daiteke eta bertan grafitoak modu askotara bilatu daitezke: gaiaren arabera, eremuaren arabera, garaiaren arabera…

Iruña-Veleia gose greba 60 egun giza katea larunbatean irailak 19

Kale jira 2020-9-19 Grafitoak-datatu-ez-suntsitu-723x1024Iruña-Veleia gose greba 60 egun giza katea larunbatean irailak 19.

Informazioa: Euskararen jatorria.

Informazioa: https://twitter.com/GoseGreba

Iruña-Veleiako grafitoak suntsitu nahi dituzte
Gose grebak 60 bat egun.

Dei garrantzitsua Euskal Herriari

Irailaren 19an aukera paregabea dugu Iruña-Veleiako grafitoen datazioa eskatzeko eta suntsitu ez ditzaten exijitzeko. Eusko Legebiltzarrak bide zientifikoaren alde egin dezan hasi zen gose grebak aurrera jarraitzen du. Gaur, irailak 10, Josemari Lejardi-Gabixolak 50 egun bete ditu jan barik.

Grafitoen egoeraz kezka handia dago, izan ere, Epaitegian dagoen helegitea ebazten denean suntsituko dituzten susmoa dago, hondeamakinarekin indusketa leku batzuk suntsitu dituzten moduan.

Egoera itzulezina. Suntsituko balituzte ez lirateke prestigioko laborategietan datatuko inoiz ez, azken 12 urte hauetan eskatzen egon garena baina egin nahi izan ez dutena: munduko Azken Afaririk zaharrena, euskerazko lehenengo Gure Aita -gaztelerazkoarena baino 800 urte lehenagokoa-, 120 hitz euskera zaharrean… preziorik ez duen altxor ikaragarria.

Epaiketan iritzi desberdinak jaso ziren txosten baten arabera gehienak faltsuak dira, beste baten arabera ezin dira faltsutzat hartu, Museoko langileentzat egiazkoak dira baina epaileak soilik faltsukeriarena jaso du epaian.

Faltsukeriaren  aldeko txostena zientziari errespetu falta izan da grafitoak faltsutzat hartu dituen txostena horrelako lanak egiten ez dituen laborategi batek egin du, horrelako lanetan eskarmenturik ez duen tekniko bakar batek egin du eta erosiberria zen tresna batekin eta inoiz erabili ez den metodo bat erabilita. Horrelako gauza bat onartu daiteke?

Eta gainerako 360 grafitoekin zer? Gainera aztertu gabe dauden 360 grafito daude eta denak faltsutzat hartu eta suntsitu nahi dituzte,  haien jokabide ziztrina inoiz agerian jarri ez dadin.

Arabarrei eta gainerako Euskal Herri osoari dei egiten diegu une larri honetan laguntzera eta irailaren 19an, 18:00etan Bibatetik abiatuko den Giza Katean parte hartzera.

Giza katea hobeto antolatzeko bertaratzeko asmoa dutenek aurretik jakinaraztea eskertzen da  Iruña-Veleia Giza Katean izena emateko

 

Gose greba 5o egun baino gehiago Gabixolari elkarrizketa. Argia

gose greba 43 egunGose greba 50 egun baino gehiago. Argia.

Jose Mari Lejardi ‘Gabixola’, Iruña-Veleia Argituko kidea

“Nazioarteko aditu batzuk ez lirateke gezur batean inplikatuko”

Iruña-Veleia auzia argitzea eskatzeko gose greban dago Jose Mari Lejardi Kareaga ‘Gabixola’ markina-xemeindarra. Irailaren 19an, giza katea egingo da Gasteizko Bibat museotik Legebiltzarreraino Iruña-Veleia zientziaren bidez argitzea eskatzeko. 51 egun daramatza gose greban.

  • Irailaren 11an 51. eguna bete du gose greban Jose Mari Lejardi Kareaga Gabixola markina-xemeindarrak. Eusko Legebiltzarrak auzi horretan eskua hartzea nahi dute, eta ikerketa martxan jarri arte hala jarraituko duela dio.Zelan batu zara Iruña-Veleia auzi honetara?Istorio berezia da. Iruña-Veleiaren gaia egunkarien bidez ezagutu nuen orain dela asko. Lehenengo berri pozgarri bat izan zen, euskararen aztarnak aurkitu zirela erromatar garaikoak, baina handik hilabete batzuetara Iruña-Veleiakoa iruzurra zela esan zuten. Atsekabea hartu nuen, baina hor geratu zen dena. Orain dela hiru urte, ostera, Kataluniako independentziaren gorabeherekin Arriagan egin zuten elkarretaratze batera joan nintzen. Kataluniako martxa hain zen handia eta jendetsua, egurra egongo zela ikusten nuela, eta nire proposamena euskaldunok gure elkartasuna erakusteko Gernikan gose greba bat egitea zen. Asanblada hura amaitu zenean, beraz, ardura zuenarengana joan nintzen, eta ideia bat nuela eta lagundu nahi nuela esan nion, eta batzar baterako deitu zidan. Batzar hartan hainbat talde batu ziren: Gure Esku Dago, ezker abertzalea, eta beste hainbeste kolektibo. Ni aurkeztu ninduen Patxi Alañak esanez planteamendu bat nuela egiteko, eta nire proposamena azaldu nuen, baina ez zuen aintzat hartu, hori ezinezkoa zela eguneko demokrazian eta gaur egun gose grebak ere ez zuela eraginik uste zuten. Baina Patxi Alañak aintzat hartu ninduen, eta batzarretara joaten jarraitzeko gonbita egin zidan. Hiru lagun ausartu ginen gose greba egitera Kataluniako herriaren alde. Gernikako Astra kultur etxean egon ginen astebete. Aste oso aberasgarria izan zen, eta hantxe jabetu nintzen ni Iruña-Veleiagaz.

 

Justicia, la justicia Iruña-Veleia. Gontzal Fontaneda. Naiz

Iruña Veleia 13398Justicia, la justicia Iruña-Veleia. Gontzal Fontaneda. Naiz 2020-9-4.

Se ha llegado a tal grado de trampa académica, política y jurídica, que un grupo a favor del esclarecimiento de Iruña-Veleia comenzó el 23 de julio de 2020 una huelga de hambre para, con riesgo de su vida, exigir a las instituciones vascas que lleven a cabo una analítica científica de los hallazgos y una excavación supervisada en el yacimiento.

2020/09/04

Todo el mundo sabe qué es Justicia; otra cosa es la justicia. Uno de los muchos ejemplos es la causa de Iruña-Veleia.

En 2009 la Diputación Foral de Álava presentó en el juzgado una querella contra Eliseo Gil acusándole de que había falsificado unos grafitos de época romana. No tuvo el mínimo interés en saber antes la verdad, acudiendo a laboratorios expertos que analizasen cuándo se habían grabado esos grafitos.

Tras ocho años, en 2017 se cerró la instrucción. En tanto tiempo podría haberse bordado encontrando pruebas, identificando culpables… si los hubiera. Pero no, la juez de instrucción:

1. Dejó los hallazgos con sus grafitos en manos de la acusación (en un museo de la Diputación) [ver https://www.veleia.fontaneda.net > cuadro 4].

2. Dejó el yacimiento, «escenario de los hechos» sin precintar, por lo que, expulsado Eliseo Gil, el siguiente director (autor de un informe que acusaba de falsificación) tuvo en 2010 la oportunidad de pasar una excavadora y extraer 6.000 metros cúbicos de tierra, con lo que pudiera haber dentro. Cuando SOS Iruña-Veleia denunció aquel destrozo, la juez de instrucción solicitó un informe técnico… precisamente ¡a la Diputación! El informe, por supuesto, respondió que todo estaba bien [ib. cuadro 5].

3. Hizo caso omiso a la propuesta de investigación científica que le presentó en su informe (que la propia juez había pedido) la Escuela Superior de Conservación y Restauración de Bienes Culturales [ib. cuadro 10]. Eliseo Gil llevaba haciendo esa petición desde el principio.

Después, para pasar de la instrucción al juicio el juzgado necesitó tres años más, así que después de once añazos, en febrero de 2020 llegó el juicio.

Y en junio salió la sentencia. Llovía sobre mojado. ¡Hay que leerla!:

1. La sentencia no toma en cuenta, ni siquiera cita, el testimonio que expuso el 12 de febrero en el juicio una restauradora de la Diputación que trabaja limpiando piezas arqueológicas. Según su declaración, les llegaron veinte cajas llenas de cerámicas del yacimiento, estaban sin lavar; en 2008 comenzaron a limpiarlas y en una cerámica descubrieron que bajo las costras había un grafito excepcional; notificaron dicho hallazgo y la respuesta de la Diputación fue que dejaran de lavar más cerámicas, y se llevaron todas las cajas que quedaban sin limpiar. La testigo desconoce dónde están esas cajas.

Esas cajas llenas de cerámicas como recién salidas del yacimiento, si todavía están por ahí, son una prueba física de lo que apareció en Iruña-Veleia en la época de los descubrimientos. La justicia ha tenido por fin la oportunidad de hacer Justicia, de conocer la verdad, exigiendo inmediatamente esas cajas y ordenando una limpieza supervisada y unos análisis para datar los grafitos que pudiesen aparecen.

Eso sería Justicia, pero a la justicia no le ha interesado para su sentencia; ha despreciado ese testimonio.

Gose greba 43 egun Gasteizko Legebiltzarrean

IV gose greba 43 egun Eusko_Legebiltzarrean_2020_09_03Gose greba 43 egun. Euskararen jatorria.

Ostegunean, 43 egun bete dira uztailaren 23an bost lagunek gose greba hasi zutenetik. Une honetan pertsona batek jarraitzen du, Josemari Lejardi-Gabixolak eta, esan bezala, ia hilabete eta erdi darama jan barik, hamarkada luzez iraun duen gai hau behingoz argitu dezagun eskatzeko.

Informazioa: https://twitter.com/GoseGreba

Iruña-Veleia zientzia eta epaia. 14 aditu. Berria

13371 Iruña VeleiaIruña-Veleia zientzia eta epaia. 14 aditu. Berria.

2020ko abuztuak 28

 

Iruña-Veleiako aztarnategi arkeologikoan egindako aurkikuntzei buruz izandako epaiketa eta oraintsu emandako epaia dela eta, gertaeren errealitatea larriki desitxuratzen duten albisteak argitaratu dira komunikabideetan. Mugaz gaindi ere iritsi da errealitatearen desitxuratze hau, zabalkunde handiko bi egunkari britaniarrek, geologo batek «afera guztia adar jotze hutsal bat besterik ez izana» onartu eta bere burua errudun aitortu duela argitaratu dute albiste faltsu batean. Kezkaz ikusten dugu nola zenbait hedabidek ez duten betetzen, dagokien legez, gizarteari egiaren gainean oinarritutako informazioa eskaintzearen betebeharra.

Epaiari dagokionez, azpimarratu egin behar dira, auzipetu nagusiaren aurka, hau da, indusketen zuzendari ohi Eliseo Gilen kontra frogarik ez izatea aitortzen duela, zigorra bere osotasunean zantzu soiletan oinarritua izan delarik, eta baita, Gilek zigorraren aurka helegitea aurkeztu duenez, kasu judizialak konpontzeke jarraitzen duela.

Epaitegi inguruko gertaera hauetaz gain, Iruña-Veleia aferak badu gizartearen gehiengoak ezagutzen ez duen alderdi bat, zientziari dagokiona justuki. Izan ere, hedabide batzuetan «faltsutze baldar» gisan aurkeztu denean, egiaz, eztabaida bizi-bizirik dago aurkikuntzen egiazkotasuna argitu ezin izan duten eta kontrako iritziak sostengatzen dituzten alor desberdinetako adituen artean. Eta eztabaida hau izan badela epaian bertan agerian gelditu da, bertan baieztatzen baita badirela «batzuen eta besteen arteko iritzi kontrajarriak, zeinak arkeologia, hizkuntzalaritza, epigrafia, eta abarretako zientzia esparruetatik baloratu beharko duten» eta «piezak aztertu ahal izan dituzten adituen artean eztabaida badela». Epaitegiak eztabaida zientifikoa izan badela onartzeak, ezereztu egiten du Arabako Foru Aldundiaren (AFA) Kultura Sailak 2008ko azaroan hedaturiko —eta egiari ez ikusi eginez zenbait komunikabidek oraindik haizatzen duten— faltsutasunaren aldeko «erabateko adostasun zientifikoaren» mitoa. Errealitatea berriz bestelakoa da, alor desberdinetako (arkeologia, epigrafia, hizkuntzalaritza, historia, egiptologia) hainbat adituk, txosten, artikulu zientifiko, liburu eta biltzarretan egindako aurkezpenen bidez publikoki azaldu baitituzte Iruña-Veleian egindako aurkikuntzen egiazkotasunari buruzko euren iritzi eta argudioak. Eztabaida honen gainean epai judizialak ez du inolako eraginik. Lehenik, epaitegietako afera oraindik argitzeke dagoelako, eta bigarrenik, zientziaren esparruko gaiek aldizkari, biltzar zientifiko eta antzerako zientzia foroetan argitu behar dutelako, eta ez, inola ere, justizia-auzitegietan. Izan ere, epaia honi buruz ari da, espresuki dioenean, «arkeologia, hizkuntzalaritza, epigrafia, eta abarretako zientziaren esparruei dagokie» dauden iritzi kontrajarriei buruz balorazioak egitea.

Iruña-Veleiako aztarnategian induskatutako 36 piezetan (400 baino gehiago topatu ziren) Espainiako Kultur Ondarearen Institutuak (Instituto del Patrimonio Cultural de España [IPCE]) eginiko analisiek, grafitoek oraintsu eginak izatearen zantzuak zituztela ondorioztatzera eraman zuten (ondorio horiek bermatzeko beren adina ziurtasun osoz ezagutzen den antzina egindako, nahiz oraintsuko kontrolerako grafitoen gaineko inolako analisiren emaitzarik ez den aurkeztu, eta honek ateratako ondorioen egokitasuna zalantza pean uzten du) eta ondorio horiek ditu oinarri epaiak. Ez da gure asmoa, inondik inora ere, aurreko hau ezkutatzea. Analisi hauen ondorioak izan dira aztarnategiko zuzendari ohia, grafitoak «bere kabuz ala hirugarrenen baten bidez» egin izanagatik zigortzera eraman dutenak. Ezin esan gabe utzi, halere, akusazioaren eta defentsaren perituek, eta baita IPCEek berak ere, epaitegiaren esku utzitako analisi fisikoei buruzko beste hiru txostenetan ez dela grafitoen faltsutasunik ondorioztatu. Beraz, agerikoa da, azterketa fisikoei dagokienez ere, adituen txostenetan eta testigantzetan badirela desadostasunak.

Iruña-Veleian aurkitutako piezen adinari buruzko desadostasunik ez dago, ordea, nazioartean izen handia duten bi arkeologok balioztatu dituzten datazio estratigrafiko bidez azaldu da beren erromatar garaiko jatorria, eta hau inork ere ez du ezbaian jarri, eta epaian bertan onartu da. Grafitoen adinaren eta datazio estratigrafiko hauen arteko bateraezintasuna adierazten duten azterketa linguistiko, epigrafiko eta fisikoen argudioak zalantzan jarri dituzte grafitoak erromatar garaiarekin bateragarri direla uste duten hainbat adituk. Gu, eztabaida honi irtenbidea emateko bide bakarra zientzia eremutik etorriko denaren ustekoak gara. Uste hau dela eta, AFAri, piezen zaintzaren ardura duen horri, eskatzen diogu: auzibidean ez dauden aleak (auzibidea faltsutzat jotako 36 piezetara mugatzen baita) utz diezazkion zientzia komunitateari eskuragai, berauek dituzten grafitoen antzinatasuna ezagutzeko behar diren azterketak egin, ondorioak atera eta publikatu daitezen; Arabako Arkeologia Museoan garbitu gabe gordeta dauden piezak, prozesua bere osotasunean bideo bidez jasotzen den bitartean garbitzeko eskakizuna ere luzatzen diogu; eta baita, kontrolerako indusketak egitea «ezohiko» grafitoak azaldu zireneko guneen ondoan arkeologia talde independente baten eskutik, modu honetan, antzerako aurkikuntzarik gertatzen den egiaztatzeko.

Iruña-Veleiako grafitoek, erromatar garaikoak balira (inork ez du garai horretakoak ez direnaren behin betiko frogarik ezagutarazi), aitzin-euskararen, latinak erromantzeetara izandako garapenaren eta hasierako kristautasunaren ezagutza garrantzitsua eskainiko lukete, beraz, berauen antzinatasunari dagokion eztabaida argitzeak; hala nola haien ikerketa zientifikoa egiteak eta publikatzeak geure ondare historiko eta kulturalarentzako berealdiko garrantzia izan lezake.

* Artikulu hau honako hauek ere sinatu dute:

Xabier Gorrotxategi Nieto, Arkeologiako doktorea
Luis Silgo, Historiako doktorea Arkeologia espezialitatean
Noé Villaverde Vega, Arkeologiako doktorea aipamen europarrez
Mikel Albisu, Geologia Zientzietako lizentziaduna
María Pilar Alonso, Hizkuntza eta Komunikazioko doktorea
Juan Martín Elexpuru, Euskal Filologiako doktorea
Roslyn Frank, Iowa (AEB) Unibertsitateko irakasle emeritua
Ulrike Fritz, Egiptologoa Tübingen-go (Alemania) Eberhard Karls Universität-ean
Alicia Satué, Filologia Klasikoko lizentziaduna
Miguel Thomson, ziientzialari titularra Ikerketa erakunde publikoetan
Koenraad Van den Driessche, Geologiako doktorea, Geokimikan espezializatua
Patxi Zabaleta, abokatua eta idazlea, Euskaltzaindiko kidea.

Alea; Berria; Naiz