Etiketa honen artxiboa: gipuzkoa

2.300 urteko planoa Basagain aztarnategian Anoeta, Gipuzkoan

2.300 urteko planoan Basagain aztarnategian, Anoetan. Berria.

Tolosa. Ataria.
Historiaurreko lehen hiri planoa izan litekeena aurkitu dute

Anoetako Basagain herri gotortuan atzeman dute, Gipuzkoan. Baliteke ustezko planoak kale bat irudikatzea, eta etxeak bi aldeetan

Oraingoz hipotesi bat da, baina, ziurtatzekotan, aurkikuntza Euskal Herriko historiaurreko lehen hiri planoari legokioke. Ustezko planoaren euskarria hareharri triasikoko harlauza bat da, eta Anoetan aurkitu dute, Basagainen. Bigarren Burdin Aroan, k.a. 300. urtetik aro berria hasi artean, herrixka gotortu bat izan zen bertan —azken indusketek epe hori aro berriaren lehen urteetara luzatu dute—. Xabier Peñalver eta Eloisa Uribarri arkeologoek 25 urte daramatzate eremu hori induskatzen, eta haien taldeak atzeman du orain Euskal Herriko lehen hiri planoa izan litekeena. Peñalverrek atzo eman zuen aurkikuntzaren berri, Donostian, Denis Itxaso Gipuzkoak Kultura diputatua eta Mari Jose Telleria Kultura zuzendaria aldamenean zituela.

1700 urteko planoa Iruña-Veleian.

Informazio gehiago Ama Ata.

Mertxe Urteaga Baskoniako historia bat kanpoko itsasoa: Oiasson (Irun) erromatar garaiko 130 mila zeramika puska azaldu dira

Erantzun

Kanpoko itsasoa, Baskoniako historia bat. EITB. 42′.

Atzo (urriak 5 osteguna) estreinatu zuten EITB1 telebistan.

Mertxe Urteaga:

“Oiasson erromatar garaiko 130 mila zeramika puska aurkitu dira….”

Zenbat idatzita?

Erromatar garaiko ostraka, grafito, idazkun, epigrafe Gipuzkoan:

VALBELTESO / NIS (Andrearriaga hilarria Oiartzun)
LARICIVS om n an XXXX H i (S, Pedro hilarria Zegama)
FIIL (Higer portua Hondarribia)
AE (Oiasso Irun)
ARA (Oiasso Irun)
LFP (Oiasso Irun)
M A LIIP (M. Aemilis Lepidi Oiasso Irun)
M M (Oiasso Irun)
RA (Oiasso Irun)
RII CNI (Oiasso Irun)
VE IN AVC
RNI (Oiasso Irun)
R (Oiasso Irun)
VALERI (Oiasso Irun)
Txanpona (tesera Oiasso Irun)

Iturria: Erromatar garaia. Mertxe Urteaga. Bertan 17, CIL, AM Benito…

Les sigillées gauloises de Santa María del Juncal. M. T. Izquierdo. Marcas alfareras Juncal. JC Sáens Preciado.

VALERIUS
A ACILIVS MACEDO
P. CORNELIVS
MATERNUS BLANDUS
NOMUS VETIVS TRITENSIS
RUFIN (Oiasso Irun)
SABINI (Oiasso Irun)
MODEI (Oiasso Irun)
CAL / FEC (Oiasso Irun)
IVCUN (Oiasso Irun)
IVC (Oiasso Irun)
IV (Oiasso Irun)
I/IIIV ( Ihidi Junkal Oiasso Irun)
MACARI (Ihidi Junkal Oiasso Irun)
…ICRE (Ihidi Oiasso Irun)
EX O G
VA I
U OLA
OF MAT BLA
OF MAT
IIXOFNOVTR
EX O G
IV (Juncal Ihidi Oiasso Irun)

PEC (Aloria Araba)
LVCARI (Forua Bizkaia)
Ostraka euskaldunak Iruña Veleia
Ostrakabase. Sos Iruña Veleia

Ostraka (zeramika puska) idatziak daude leku askotan, Aloria (Amurrio, Araba), Heredia (Araba), Arkaia (Araba), Gaztelu plaza (Iruñea), Forua (Bizkaia), Iruña Veleian eta Oiasso, Arditurri Gipuzkoan ere jakina, gertatzen dena da zaila dela aurkitzea sarean… Hau saikera txiki bat besterik ez da, ea norbait gehiago animatzen den, bilduma osatzen joateko.

Oiasson (Irun) 130 mila zeramika puska erromatar garaikoak… (Mertxe Urteaga).

Bisontea 14 mila urte Aitzbitarte Orereta, Gipuzkoa. Elhuyar

Erantzun

Aitzbitarte 14 mila urte. Elhuyar.

Paleolitoko behe-erliebeak topatu dituzte Aitzbitarten
Iberiar penintsulan behe-erliebeak aurkitzen diren lehen aldia da.

Madeleine aldiko lau behe-erliebe aurkitu dituzte Aitzbitarte IV kobazuloan (Errenteria): bi bisonte, zaldi bat, eta beste animalia bat, oraindik ez dakitena ziur zer den. Haiekin batera, beste 12 grabatu inguru ere aurkitu dituzte; eta gehienak ohiko irudiak badira ere, alegia, bisonteak eta zaldiak, badira bestelakoak ere: esku baten inpresio bat eta bi bulba. “Gure inguruan, beste bulba bat baino ez dugu topatu, Otsozelain, hain zuzen (Nafarroa Beherean)”, nabarmendu du Diego Garate Maidagan arkeologoak. “Dena den, berezienak behe-erliebeak dira, zalantzarik gabe”.

Ostrakas de Calahorra (Rioja y Navarra)

Erantzun

Ostrakas de Calahorra. Celtiberia:

LUEIKAR, EVTYCHETIS PONE, VRSE, “KARU” edo “KARTU”, “AIO”, “ELANOU” edo “ELANOTU”, “NALBANKE” edo “NALBANDA”…

Iturriak:
– Inscripciones paleohispánicas sobre cerámica de la Rioja de Serafín Olcoz Yanguas.
– Sobre Un Grafito De Interpretación Discutida de Ignacio Simón Córnago.
– Una Jarra De Cerámica Romana Con Inscripción Post Coctvram de Rosa Aurora Luezas.
– Restos Arqueológicos De Época Romana En Polígono Tejerías de José Luís Cinca.
– Inscripciones paleohispánicas sobre cerámica de Navarra de Serafín Olcoz Yanguas.

Ostrakak eta grafitoak duela 1700 urte aztarnategietan Iruñeko Gaztelu plazan Nafarroan, Gipuzkoan Arditurrin, Forua Bizkaian, Araban Aloria, Heredia, Arkaian, Iruña Veleian… Calahorra, Errioxa…

Ostrakak Iruñean Gaztelu plazan (Mercedes Unzu, Plablo Ozcariz)
Irun ostrakak eta grafitoak. Terra sigilata Irun. Munibe.
Ostrakak Arditurri Oiartzun 600 esklabu egunero lanean 200 urtetan (Thalacker)
Ostrakak Heredia Araba
Grafitoak Arkaia. Araba. Pilar Ciprés
Forua Bizkaia
Ostrakak euskaldunak 1700 urte Iruña Veleia
Aloria, Arrastaria, Amurrio, Araba (Juan José Cepeda)
Ostrakak, grafitoak Gipuzkoan
Ostrakak Errioxan eta Nafarroan.

Grafitos en Hispania: State of the Art (“estado de la cuestión”). Amaata.

Ematen du leku guztietan daudela ostrakak. Errukirik ez dago Iruña Veleian euskara zaharra aurkitu zuten arkeologoekin, justizia ez da ezagutu azken 8 urtetan.

Gipuzkoan azken 500 urtetan erromatar garaiko idazkun edo epigrafe bakarra azaldu omen da

Erantzun

XV. mendetik (gutxienez) Oiartzun-Irun mugarria izan zen Andrearriaga hilarria “VALBELTESO / NIS” idatzita du, erromatar garaikoa da eta ezaguna izan da azken 500 urtetan. 1804an Thalacker ingeniari alemaniarrak argitaratu zuen erromatar garaiko idazkun asko ikusi zituela Arditurrin eta inguruan.

1986an azaldu zen Gipuzkoako idazkun edo epigrafe “ofizial” bakarra Zegaman, S. Pedro hilarria idatzita duena:

“La[r]ici/us[]om/n[f(ilius)]/ an(norum) XXXX/.H(ic) i(acet).”
LARICIVS om n an XXXX. H i.”

I. mendekoa. (Erromatar garaia. Mertxe Urteaga. Bertan 17)

Gipuzkoan azken hamarkadetan indusketa asko egin dira erromatar garaikoak, batzuk aipatzeagatik Oiasso Irun aldean museo eta guzti, 15 hektareako Oiasso-Irun hiria, termak, Santiago kalea, Higer portua, Arditurri meategiak, Oiasso portua, Ama Xantalen, Ihidi Junkal Andre Maria, Santiago eta S. Juan kalean Irunen.

Material pila aurkitu dute, sarean irakur daiteke leku batzuetan, erromatar garaiko hamalau mila (14.000) zeramika puska eta dozenaka mila arkeologi objetuak aurkitu dituztela… Oiasso museoan ikus daitezke batzuk.

Saltzen digute Euskal Herria erabat erromanizatua izan zela duela bi mila urte… baina erromatarrek eta euskaldunek, ez al zuten ezer idatzi Euskal Herrian (Gipuzkoan) sei mendetan?

Baina Gipuzkoan azken 500 urtetan erromatar garaiko idazkun edo epigrafe “ofizial” bakarra azaldu da. Nola da posible?

Ostraka (zeramika puska) idatziak daude leku askotan, Aloria, Heredia, Arkaia, Gaztelu plaza, Forua, Iruña Veleian eta Gipuzkoan ere jakina, gertatzen dena da zaila dela aurkitzea sarean… Hau saikera txiki bat besterik ez da, ea norbait gehiago animatzen den, bilduma osatzen joateko.

Erromatar garaiko ostraka, grafito, idazkun, epigrafe Gipuzkoan:
Ostraka Irun RIICNI VALBELTESO / NIS (Andrearriaga hilarria Oiartzun)
LARICIVS om n an XXXX H i (S, Pedro hilarria Zegama)
FIIL (Higer portua Hondarribia)
AE (Oiasso Irun)
ARA (Oiasso Irun)
LFP (Oiasso Irun)
M A LIIP (M. Aemilis Lepidi Oiasso Irun)
M M (Oiasso Irun)
RA (Oiasso Irun)
RII CNI (Oiasso Irun)
VE IN AVC
RNI (Oiasso Irun)
R (Oiasso Irun)
VALERI (Oiasso Irun)
Txanpona (tesera Oiasso Irun)

Iturria: Erromatar garaia. Mertxe Urteaga. Bertan 17, CIL, AM Benito…

Les sigillées gauloises de Santa María del Juncal. M. T. Izquierdo. Marcas alfareras Juncal. JC Sáens Preciado.

PEC (Aloria Araba)
LVCARI (Forua Bizkaia)
Ostraka euskaldunak Iruña Veleia
Ostrakabase. Sos Iruña Veleia

Zergatik ez dituzte ostraka, grafito, idazkun edo epigrafe gehiago argitaratzen?

Egia esan antza dute Iruña Veleiako ostraka ospetsuekin.

(Jarraituko du, irudien jatorria ere jarriko da Erromatar garaia Bertan 17, CIL, Xabi Otero, MT Izquierdo, Oiasso museoa, Arditurri, Mertxe Urteaga...)