Una película sobre la falsa tesis de la “euskaldunización tardía”. Aitzol Altuna. Nabarralde
Josu Venero y Alberto Santana, con la colaboración de ETB, firman una película presentada en el Festival de San Sebastián con el título: “Una historia de Vasconia: euskaldunización tardía”, basada en una tesis jamás probada, que en realidad tenía en su origen una clara intencionalidad política y que tiene la misma consistencia como la que tuvieron el vasco-iberismo, el vasco-cantabrismo, el tubalismo e infinidad de teorías más que se han ido diluyendo en el tiempo por su inconsistencia, pero que rebrotan de vez en cuando.
La sinopsis de la película tiene claroscuros que podemos ir desgranando. La primera parte es actual y correcta: “Desde hace 25 años en Santimamiñe, en Finaga, en Buzaga y, sobre todo, en Aldaieta, se descubren nuevos cementerios de familias de guerreros armados con terribles hachas de combate y espadones de doble filo que han dado la vuelta a todo lo que creíamos saber sobre los años oscuros desde la caída del Imperio Romano y los tiempos de los visigodos. Los expertos creen que es probable que en estos años se creara una Vasconia de influencia germánica, no goda (…)”. (Jarraitzen du)
España Vasconiako historia bat: euskalduntze berantiarra
“Euskadin” duela bi mila urte ez zegoen euskararik, beraiek esaten dutelako “zientifikoki” demostratu omen dutela, eta kitto, eta propaganda egiten dute diru publikoarekin jakina.
Santimamiñe, Ekain, Altxerri, Altamira, Lascaux, Izturitze, Otsozelaia… labarretako artea margotu zutenek azken 30.000 urtetan zer hizkuntza mintzatzen zuten inork ez omen daki… baina “zientifikoki” demostratu omen dute ez dela euskara, beraiek esaten dutelako.
Euskal Herriko toponimia eta hidronimia nagusia Larrun, Aizkorri, Anboto, Aia, Txindoki, Larrunarri, Gorbeia, Anderejo, Artzena, Nerbioi, Deba, Ibero, Urumea, Oria, Ibaizabal, Bidasoa, Leizaran… inork ez omen daki itzultzen, baina “zientifikoki” demostratu omen dute ez dela euskara, baizik eta zelta, indoeuropeoa edo auskalo, ez du axola, berdin da, alegia, ez dela euskara azpimarratu nahi duten bakarra.
Gainontzeko toponimia euskaldun guztia, inork ez daki nondik datorren, baina “zientifikoki” demostratu omen dute “berria” dela, duela 1.500 urtekoa, beraiek esaten dutelako eta kitto.
Iruña Veleiako euskara zaharra 1.700 urtekoa, azaldu zen duela zortzi urte, duela ia 6 urte 2008-11-19an batzuk (Gorrotxategi, Agustin Azkarate) faltsutzat salatu zuten, 20 txosten zientifiko daude epaitegian benetakoak direla defendatzen, analisiak eta kata kontrolatuak eskatzen baina, beraientzat “Iruña Veleiako grafitoak faltsuak omen dira” eta kitto, bestela beraien teoria pikutara doalako noski.
Gorrotxategi Iruña Veleiako euskara zaharraren salatariak, dio frogatuta dagoela duela bi mila urte euskara bazegoela Akitanian, “Euskadin” berriz, froga gutxiago daudela, baina esan daitekeela bazegoela ere, alegia, euskara bazegoela Euskal Herrian duela bi mila urte. Baina filman ez da garbi gelditzen teoriariaren aurka doalako zuzenean.
Agustin Azkarate arkeologoak Iruña Veleiako euskara zaharra faltsutzat salatu zuen 2008an, hogei urte lehenago, 1987an Aldaietan aurkitu zituen ehun bat pertsona ehortzita, batzuk armatuak, Baskoiak omen dira, inork ez daki zer mintzatzen zuten, baina hauek ekarri omen zuten euskara “Euskadira” Akitaniatik, beraiek esaten dutelako eta kitto.
Juan José Larreak, Bibat Gasteizko arkeologia museoan erakusketa bat azaltzen du, armak, tresnak, inork ez daki interpretatzen eta filman ez dago batere garbi Larreak zer adierazi nahi duen, zerbait esan nahiko du eta erakusketa ikusi beharko da edo berari galdetu.
Baskoiak Akitaniatik etorri omen ziren armatuak duela 1500 urte eta euskara ekarri omen zuten “Euskadira”, aurretik inork ez omen daki zer zegoen baina euskararik ez, zelta, indoeuropeoa, edo auskalo ez du axola, berdin da, alegia, ez dela euskara eta kitto. Hauek ez dute ezer demostratu behar, propaganda egiten dute diru publikoarekin jakina eta kitto.
Errukirik ez dago gutxienez azken 1.500 (agian 30.000) urtetan euskara zaharra ezagutzen duen euskaldunon lurraldean.
Vaskoniako historia bat: euskalduntze berantiarra
Duela 25 urtetik, Santimamiñen, Finagan, Buzagan, eta batez ere, Aldaietan, borrokarako aizkora izugarriz eta bi ahoko ezpatatzarrez armatutako gerlari-familien hainbat hilobi aurkitu dituzte adituek, eta Erromatar Inperioa desegin zenetik bisigodoen garaira arteko urte ilunen inguruan ustez genekien guztia hankaz gora jarri dute. Adituen ustez, oso litekeena da urte haietan eragin germaniarreko Baskonia bat sortu izana, ez-godoa; hau da, baskoien euskara Euskal Herriaren mendebaldeko lurraldeetara –gaur egungo Euskal Autonomia Erkidegora– zabaldu zuen Baskonia bat.
Josu Venerok (Bilbo, 1962) 20 urtetik gora daramatza ikus-entzunezkoen munduan lan egiten. Telebistarako 25 telesail eta dokumental baino gehiago zuzendu eta errealizatu ditu; gehienak, artean espezializatuak. Gaur egun, Guggenheim Bilbao museoko dokumental guztien zuzendaritzaz arduratzen da. Alberto Santana (Bilbo, 1960) Historian lizentziatu zen. Ikerkuntzaren arloko hainbat argitalpen eta lan egiteaz gain (gehienak, Euskal Herriko historiari buruzkoak), dokumental eta telesail batzuetako gidoilari eta argumentu-sortzaile gisa lan egin du.
Euskararen historia azaltzeko dokumentala aurkezten hasi dira: euskara jendea.
Euskara Jendea dokumentalen aurkezpenak: 10/10 Maule; 10/11 Gasteiz; 10/17 Iruñea; 10/18 Baiona; 10/19 Donostia; 10/25 Bilbo
Euskara Jendea: gure hizkuntzaren historia, gure historiaren hizkuntza, Ibaizabal-Mendebalde eta Zenbat Gara kultura elkarteek ekoitzitako dokumental-sorta da.
Hiru urte bete dira Gorrotxategik bere faltsutze salaketei sarrera eman ziela Arabako Foru Aldundian (2008-6-24an) eta bi urte terdi baino gehiago Iruña Veleiako arkeologoek galdu zituztela eskubide guztiak eta ondra publikoa 2008-11-19 madarikatuan, inolako frogarik gabe. Hiru urte hauetan faltsutze salaketa larriak ez dira inon frogatu.
Salatuek eskubide guztiak galdu dituzten bitartean, faltsutze salatariek promozionatzen dute etenik gabe:
1.- Aurrenekoa Lakarra izen zen bere txostena faltsutze salaketekin 2008ko abenduan sarreratu zuen AFAn, Gorrotxategiren txostena baino bost hilabete beranduago; 2009-5-30ean Lakarra Euskaltzaindian sartu zuten.
2.- Julio Nuñez-ek faltsutze salaketa larriekin bi txosten sinatzen ditu 2008ko abenduan, eta lotsagabeki Iruña Veleia aztarnategiko zuzendari izendatu zuten 2009an Eliseo Gil eta Idoia Filloy (salatuak) ordezkatzeko.
3.- Alicia Canto-k bost urte baino gehiago daramatza ustezko “zalantzak” sarean zabaltzen eta Espainiako historiaren erret akademian sartu dute, Martin Almagroren eskutik, nahiz eta Iruña Veleiari buruz txosten zientifikorik ez duen inoiz argitaratu. (Eliseo Gilek Cantori 2011-6-6)
Salatuek eskubide guztiak galdu eta faltsutze salaketen frogak inondik azaltzen ez diren bitartean, faltsutze salatariek promozionatzen dute. Errentagarria da frogatu gabeko faltsutze salaketak egitea. Iruña Veleiako 1.700 urteko euskara zaharra faltsutzat salatua inolako frogarik gabe azken hiru urtetan.
2010-11-4an Donostiako Koldo Mitxelena Kulturunean emandako hitzaldia:
Basque Language: History and Origin
Basque Language: History and Origin. John D. Bengtson.
13+ txosten zientifiko Iruña-Veleiako idazkunen alde
Ez da beste munduko ezer eskatzen, ostrakak bermatzea, analisiak eta indusketa kontrolatuak egitea. Sinadurak ez dira gutxi, Amatiñok ez du sinatu baina, eskatu die “sinadura” Andres Urrutia Euskaltzainburuari eta Xabier Agirre Arabako Aldun nagusiari. 13+ txosten zientifikoek bermatzen dute idazkunak egiazkoak direla. Zergatik ez dute analisirik eta kata kontrolaturik egin nahi?
