2/2 Euskalduntze berantiarra hipotesi faltsua. Aitzol Altuna. Donostia 2019-10-1.
Hitzaldia Donostiako Gros auzoko Okendo kultur etxean eman zuen ehun bat lagunen aurrean, aurkezpena Josu Tellabide etnologoak egin zuen.
Etiketa honen artxiboa: berantiarra
Hitzaldiak: Euskalduntze berantiarra + Iruña-Veleia, urriak 1 asteartea, Gros, Donostia
Hitzaldiak:
Euskalduntze berantiarra +
Zer gertatzen da Iruña-Veleian?
Hizlariak:
Aitzol Altuna historialaria eta idazlea: Lehoinabarra.
Juan Martin Elexpuru euskal filologian doktorea.
Urriak 1, asteartea, 19:00etan.
Donostia, Gros auzoa, Okendo kultur etxea.
Antolatzailea: Uliako auzo elkartea.
Soria eta euskaldunak. JM Elexpuru. Argia
Soria eta euskaldunak. JM Elexpuru. Argia.
- Uztailaren 17an zabaldu zen Santa Cruz de Yanguas-en (Tierras Altas, Soria) oso erakusketa garrantzitsu bat, Eduardo Alfaro Peña arkeologoa, Eduardo Aznar Martínez antropologoa eta probintziako agintariak bertan zirela: erromatar garaiko hilarrien erakusketa. Juan Martin Elexpuru 2019ko abuztuaren 10a.
- Eskualdean aurkitutako 44 estelaren argazkiak eta transkripzioak ikus daitezke, eta horietako 12 fisikoki. Benetako altxorra euskararen historiarentzat, hilarri hauetan agertzen diren pertsona-izenengatik euskara arkaikotik baitatoz. Hau ikusita gero jarraituko ote dute ematen euskalduntze berantiarraren ipuin telebisatua?
Hurrengo egunean El Heraldo de Soria-k orri osoko kronika zekarren. Zera irakurtzen dugu, besteak beste: “Tenemos un patrimonio excepcional, y dentro de este algunas piezas que están dando un nuevo giro a los estudios sobre el origen del euskera. La estela de Antestius Sesenco, datada entre los siglos I y II, y hallada en Villar del Río, es en este sentido el gran atractivo que de hecho ya está suscitando reserva de visitas desde el Pais Vasco (…) De alguna manera esto certifica que en Tierras Altas existía una nomenclatura indígena vascona o “vascoaquitana…”. Ezin da esan, nonbait, “hemen euskaraz egiten zen”, baina tira, zeharbidez esaten da, eta testuingurua ezagututa ez da gutxi.
Euskalduntze berantiarra. Gontzal Mendibil. Berria.
Erantzun
Gezurrak egiatzat hartzen direnean. Gontzal Mendibil. Berria.
Historia, sarri askotan, gezur metaz eraikia egin izan da, beti ere, interesen araberaz erabilia eta gorpuztua. Eta halakoren baten aurrean gaudenaren seinalea da ETBk emititzen duen Baskoniadokumentaleko Euskera berantiarraren historia. Bertan azaltzen den hipotesia, aspaldikoa da, egun, funtsezko loturarik ez duen neurrian, ezabatua izan dena. Eta logikara joanda, ez hanka ez bururik ez duena…
Agian, ulertzekoa da Iruña-Veleiako afera, bertan agertu omen ziren ostrakak zinez eta sakon aztertu ez izana.
Vasconia: saben aquel que dice. Angel Rekalde
Vasconia: Saben aquel que dice. Angel Rekalde.
¿Saben aquel que dice que el relato prehistórico de Vasconia es un camelo? Sí, sí, un cuento chino. Un engaño. Que este pueblo no tiene catorce mil años, como sostienen los nacionalistas, ni descendemos de Tubal, ni siquiera eso tan científico que decía Joxe Miel Barandiaran del hombre de Cromagnon (y de la mujer, supongo). Que Vasconia no estaba donde la creemos; que el euskera vino en las alforjas de emigrantes de la Bigorra, o de Akitania, o, quién sabe, de la mano de conquistadores, de tierras gabachas en todo caso. Que no hay vestigios de lengua vasca en el territorio, y que por tanto se deduce que es una lengua impuesta y extranjera. Que los de aquí eran celtíberos, que eso suena más hispano y ya nos viene bien, aunque tampoco haya vestigios, ni siquiera un mal documento estropeado, ambiguo, o falsificado, que todo sirve para el convento. Ni siquiera una triste crónica de los visigodos, los obispos, o los sarracenos de Córdoba, que lo apuntaban todo.
Algo de esto se explica en la serie que ETB nos ofrece, con abundancia de medios y dinero: “Vasconiako historia bat: euskalduntze berantiarra”.
Baskoniako historia bat: euskalduntze berantiarra. Datuak ezkutatzen dituen dokumentala. Gasteiz Legebiltzarra
Baskoniako ipuin bat euskalduntze berantiarra. JM Elexpuru. Berria
Baskoniako ipuin bat euskalduntze berantiarra. JM Elexpuru. Berria.
El País egunkariak (JL Barberia) euskara eta katalana hizkuntzei ematen ari den egurra konpentsatzeko.
Euskalduntze berantiarra ipuina ETB esku. JM Elexpuru
Filma bat euskalduntze berantiarra tesi faltsuari. Aitzol Altuna
Una película sobre la falsa tesis de la “euskaldunización tardía”. Aitzol Altuna. Nabarralde
Josu Venero y Alberto Santana, con la colaboración de ETB, firman una película presentada en el Festival de San Sebastián con el título: “Una historia de Vasconia: euskaldunización tardía”, basada en una tesis jamás probada, que en realidad tenía en su origen una clara intencionalidad política y que tiene la misma consistencia como la que tuvieron el vasco-iberismo, el vasco-cantabrismo, el tubalismo e infinidad de teorías más que se han ido diluyendo en el tiempo por su inconsistencia, pero que rebrotan de vez en cuando.
La sinopsis de la película tiene claroscuros que podemos ir desgranando. La primera parte es actual y correcta: “Desde hace 25 años en Santimamiñe, en Finaga, en Buzaga y, sobre todo, en Aldaieta, se descubren nuevos cementerios de familias de guerreros armados con terribles hachas de combate y espadones de doble filo que han dado la vuelta a todo lo que creíamos saber sobre los años oscuros desde la caída del Imperio Romano y los tiempos de los visigodos. Los expertos creen que es probable que en estos años se creara una Vasconia de influencia germánica, no goda (…)”. (Jarraitzen du)
España Vasconiako historia bat: euskalduntze berantiarra
España Vasconiako historia bat: euskalduntze berantiarra
Irailak 24, 20:30h.
Aretoa: Victoria Eugenia antzokia
“Euskadin” duela bi mila urte ez zegoen euskararik, beraiek esaten dutelako “zientifikoki” demostratu omen dutela, eta kitto, eta propaganda egiten dute diru publikoarekin jakina.
Santimamiñe, Ekain, Altxerri, Altamira, Lascaux, Izturitze, Otsozelaia… labarretako artea margotu zutenek azken 30.000 urtetan zer hizkuntza mintzatzen zuten inork ez omen daki… baina “zientifikoki” demostratu omen dute ez dela euskara, beraiek esaten dutelako.
Euskal Herriko toponimia eta hidronimia nagusia Larrun, Aizkorri, Anboto, Aia, Txindoki, Larrunarri, Gorbeia, Anderejo, Artzena, Nerbioi, Deba, Ibero, Urumea, Oria, Ibaizabal, Bidasoa, Leizaran… inork ez omen daki itzultzen, baina “zientifikoki” demostratu omen dute ez dela euskara, baizik eta zelta, indoeuropeoa edo auskalo, ez du axola, berdin da, alegia, ez dela euskara azpimarratu nahi duten bakarra.
Gainontzeko toponimia euskaldun guztia, inork ez daki nondik datorren, baina “zientifikoki” demostratu omen dute “berria” dela, duela 1.500 urtekoa, beraiek esaten dutelako eta kitto.
Iruña Veleiako euskara zaharra 1.700 urtekoa, azaldu zen duela zortzi urte, duela ia 6 urte 2008-11-19an batzuk (Gorrotxategi, Agustin Azkarate) faltsutzat salatu zuten, 20 txosten zientifiko daude epaitegian benetakoak direla defendatzen, analisiak eta kata kontrolatuak eskatzen baina, beraientzat “Iruña Veleiako grafitoak faltsuak omen dira” eta kitto, bestela beraien teoria pikutara doalako noski.
Gorrotxategi Iruña Veleiako euskara zaharraren salatariak, dio frogatuta dagoela duela bi mila urte euskara bazegoela Akitanian, “Euskadin” berriz, froga gutxiago daudela, baina esan daitekeela bazegoela ere, alegia, euskara bazegoela Euskal Herrian duela bi mila urte. Baina filman ez da garbi gelditzen teoriariaren aurka doalako zuzenean.
Agustin Azkarate arkeologoak Iruña Veleiako euskara zaharra faltsutzat salatu zuen 2008an, hogei urte lehenago, 1987an Aldaietan aurkitu zituen ehun bat pertsona ehortzita, batzuk armatuak, Baskoiak omen dira, inork ez daki zer mintzatzen zuten, baina hauek ekarri omen zuten euskara “Euskadira” Akitaniatik, beraiek esaten dutelako eta kitto.
Juan José Larreak, Bibat Gasteizko arkeologia museoan erakusketa bat azaltzen du, armak, tresnak, inork ez daki interpretatzen eta filman ez dago batere garbi Larreak zer adierazi nahi duen, zerbait esan nahiko du eta erakusketa ikusi beharko da edo berari galdetu.
Baskoiak Akitaniatik etorri omen ziren armatuak duela 1500 urte eta euskara ekarri omen zuten “Euskadira”, aurretik inork ez omen daki zer zegoen baina euskararik ez, zelta, indoeuropeoa, edo auskalo ez du axola, berdin da, alegia, ez dela euskara eta kitto. Hauek ez dute ezer demostratu behar, propaganda egiten dute diru publikoarekin jakina eta kitto.
Errukirik ez dago gutxienez azken 1.500 (agian 30.000) urtetan euskara zaharra ezagutzen duen euskaldunon lurraldean.